قصر توپکاپی استانبول
قصر توپکاپی استانبول (Topkapi Palace)
از سال 1465 تا 1856 به مدت چهارصد سال از ششصد سال حکومت عثمانیان ، محل اقامت پادشاهان این خاندان بوده است . این قصر ، قرار گاهی برای مناسبت های دولتی و سرگرمی ها و تفریحات امپراتورها بوده و اکنون از جاذبه های توریستی مهم این شهر قلمداد می شود که آثار مهم اسلامی ، نظیر عبا و به قولی شمشیر حضرت محمد (ص) در این مکان قرار دارند. البته ذوالفقار ، شمشیر معروف پیامبر که به حضرت علی (ع) هدیه دادند نیز امام زمان (ع) است. قصر توپکاپی جز بناهای تاریخی است که به منطقه تاریخی استانبول (Historic Areas of Istanbul) تعلق دارد و در سال 1985 جزء ناحیه تاریخی جهانی یونسکو شد. سلطان محمد دوم یا سلطان محمد فاتح ساخت این قصر را در سال 1459 ، در دماغه ای میان گلدن هورن و دریای مرمره به نام سرای بورنو (Sarayburnu) ، آغاز کرد. این قصر ، مجموعه ای از چهار صحن اصلی با بناهای مجلل و ساختمان های کوچک تر متعددی است و در اوج شکوه خود بیش از چهار هزار نفر به صورت شبانه روزی در آن فعالیت می کرده اند. مساحت قصر براساس اینکه کدام قسمت ها در مجموعه اصلی آن محاسبه شوند ، حدود 592 تا 700 هزار متر مربع است و نمای کنونی آن به اواخر قرن 16 تعلق دارد و از این زمان به بعد تغییر زیادی در معماری قصر صورت نگرفته است. در این قصر ، نمونه های از معماری عثمانی ، مجموعه بزرگی از ظروف چینی ، جامه های بلند ، اسلحه ها ، سپرها ، رزه ها ، مینیاتورهای عثمانی ، دست نوشته های خطاطی شده ، دیوار نگاره های اسلامی و به علاوه نمایشگاه گنجینه و جواهرات عثمانی به نمایش گذاشته شده است. بعضی دیگر از بخش های دیدنی توپکاپی ، بدین شرح هستند:
دروازه سعادت (Gate of Felicity)
محل ورود به سومین صحن با اندرونی بوده وهیچکس حتی وزیر اعظم بدون اجازه سلطان حق عبور از آن را نداشته است. این بنا یک گنبد و ستون های مرمر با سقف طلاکاری داشته و احتمالا ً در دوران سلطان محمد فاتح ساخته شده است. تزیینات دروازه را آیاتی از قرآن و مینیاتورهایی از مناظر مختلف تشکیل می دهند. سنگی کوچک در مقابل دروازه قرار دارد که محل برافراشته شدن پرچم حضرت محمد (ص) بوده و فرماندهان سپاه ، در هنگام عزیمت ارتش به جنگ ، در مقابل آن تجدید عهد می کرده اند.
گنجینه امپراتوری (Imperial Treasury)
مجموعه وسیعی از آثار هنری ، جواهرات و میراث تاریخی متعلق به خاندان عثمانی است که ارزش مادی و معنوی زیادی دارند. از زمانی که این قصر تبدیل به موزه شد، گنجینه ها نیز در همان اتاق ها در معرض نمایش قرار گرفتند. در این موزه غلافی طلایی وجود دارد که پوشیده از الماس و مینا کاری است و در سال 1747، سلطان محمود اول دستور ساخت این خنجر را برای نادر شاه، شاه ایران داد ، اما قبل از این که فرستاده آنها از مرزهای عثمانی خارج شود ، نادرشاه در توطئه ای کشته شد، بنابراین سلطان محمود این خنجر را پیش خود نگه داشت. وسط اتاق دوم ، تخت شاهی سلطان احمد اول قرار دارد که از جنس چوب گردو و با صدف خاتم کاری شده است. زیر سایبان آن ، آویزه ای از طلا وجود دارد که یک زمرد بزرگ از آن آویزان شده است. در ویترین بعدی سربندهای پرزرق و برق سلطان ها و اسب هایشان دیده می شوند که با الماس ها ، زمردها و یاقوت ها و تزیین شده اند. از دیگر دیدنی های این مجموعه ، کاسه ای یشمی ، به شکل گلدان است که هدیه تزار نیکولاس دوم (Nicholas II) روسیه می باشد. چشمگیر ترین جواهر ، در اتاق سوم ، قاشق نقره زمردنشان است که در دو ردیف از هر قاشق 49 قطعه زمرد به کار رفته است . در بین کالاهای در معرض نمایش ، دو شمعدان بزرگ طلا و وجود دارد که هر کدام از آنها 48 کیلوگرم وزن دارند و 6،666 قطعه الماس بر روی آنها نصب شده است. این شمعدان ها را سلطان عبدالمسید اول (Sultan Abdulmecid) به کعبه اهدا کرد ، اما کمی قبل از سقوط عثمانی ها و از دست دادن کنترل مکه ، این شمعدان ها به استانبول بازگردانده شدند.
گالری مینیاتور و شمایل (Miniature and Portrait Gallery)
در طبقه تحتانی این گالری ، مجموعه ای از خطاطی ها و مینیاتورهای مهم وجود دارد. در بین این آثار ، می توان قرآن های بسیار قدیمی و نفیس را دید که با خط کوفی نوشته و مصور شده اند و همچنین توراتی وجود دارد که متعلق به قرن چهاردهم و به عربی نوشته شده است . یکی از اولین نقشه های جهان را که افسر نیروی دریایی ترکیه ، پیری ریز (Piri Reis) در سال 1513 تهیه کرده ، در این مکان قرار دارد.
کتابخانه اندرون (Enderun)
کتابخانه نئوکلاسیک ، اندرون که کتابخانه سلطان احمد سوم نیز نامیده می شود ، درست پشت تالار حضار در مرکز بارگاه سوم قرار دارد. این کتابخانه نمونه زیبایی از معماری عثمانی در قرن هجدهم است.
برج عدالت (Tower of Justice)
بلندترین بنای قصر است و در نزدیکی حرمسرا و اقامتگاه سلطنتی قرار دارد. برج عدالت به نشانه عدالت طلبی سلطان محمد فاتح و سلاطین پس از وی ، طوری ساخته شده که از شهر نیز قابل دیدن باشد و حضور سلطان در تمامی اماکن احساس شود.
گراند کیوسک (Grand Kiosk)
که در زبان ترکی مدیدیه کوسکوی (Medidiyekosku) گفته می شود ، یکی از بناهای زیبا قصر است که به دستور سلطان عبدالمجید اول (Abdulmacid I) د رسال 1840 ساخته شده و از آن در هنگام برگشت سلطان از قصر ساحلی خود ، به عنوان استراحتگاه ، استفاده می شده است. معماری این بنا تلفیقی از سبک اروپایی و عثمانی است و چشم اندازی بسیار زیبا از بسفر دارد.
خانه پزشک دربار (Tower of the Head Tutor / Chamber of the Chief Physician)
ساخت برج چهار گوش که خانه پزشک و حیاط داروخانه نیز نامیده می شود ، به قرن پانزدهم بر می گردد و قدیمی ترین بنای حیاط چهارم محسوب می شود. شاید این بنا در طول حکومت سلطان محمد دوم به عنوان برج دیده بانی ساخته شده باشد.
تخت سنگی (Stone Throne)
در سال 1636 برای سلطان مراد چهارم (Murad IV) ساخته شده بود تا فعالیت های ورزشی خدمتکاران دربار را تماشا کند.
