شهر باستانی میلتوس | زادگاه فلسفه، مهد تمدن و نگین فراموششدهی سواحل ترکیه
وقتی صحبت از شهرهای باستانی ترکیه میشود، ذهن خیلیها به سمت افسوس، پرگامون یا تروی میرود. اما در گوشهای از غرب ترکیه، شهری وجود دارد که اگرچه شاید کمتر شناخته شده باشد، اما نقش آن در شکلگیری تمدن بشری به مراتب عمیقتر و ریشهایتر است: شهر باستانی میلتوس (Miletus).
میلتوس فقط یک شهر قدیمی نیست؛ بلکه زادگاه فلسفه غرب، مرکز علم و تفکر، بندری پررونق و یکی از مهمترین نقاط جهان باستان بوده است. جایی که اولین فیلسوفان تاریخ از آن برخاستند، اولین نقشهکشان و اندیشمندان ساختارمند از دل آن بیرون آمدند و پایههای تفکر علمی در آن ریخته شد.
در این بلاگ جامع از طرف شباویز پرواز، مجری تخصصی تورهای ترکیه، قرار است با هم سفری عمیق به دل این شهر شگفتانگیز داشته باشیم؛ سفری به حدود ۲۶۰۰ سال قبل، جایی که عقلانیت تازه متولد میشد.
میلتوس کجاست؟ معرفی موقعیت جغرافیایی
شهر باستانی میلتوس در غرب کشور ترکیه و در استان آیدین (Aydın) قرار دارد. این شهر در نزدیکی ساحل دریای اژه و در دهانه رودخانهی بزرگ مندرس (Büyük Menderes) واقع شده است.
در دوران باستان، میلتوس یک شهر کاملاً بندری بود و به دلیل موقعیت استراتژیک خود، به یکی از مهمترین مراکز تجاری و دریانوردی در مدیترانه شرقی تبدیل شده بود.
اما به مرور زمان، با تغییر مسیر رودخانه و رسوبگذاری، دریا از شهر فاصله گرفت و امروز میلتوس چند کیلومتر با ساحل فاصله دارد.
نکته جالب اینجاست که در گذشته، میلتوس دارای چهار بندر بزرگ بوده و دروازه ارتباطی بین آناتولی، یونان، خاورمیانه و حتی مصر محسوب میشده است.
تاریخچه شهر باستانی میلتوس
تاریخ میلتوس مثل یک رمان چندجلدی است؛ طولانی، پرحادثه و پر از فراز و نشیب.
دوران شکلگیری
میلتوس حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به عنوان یک سکونتگاه کوچک شکل گرفت. اما در حدود قرن هشتم پیش از میلاد بود که به یکی از بزرگترین و مهمترین شهرهای منطقه ایونیا تبدیل شد.
این شهر بهسرعت به:
مرکز تجارت دریایی
پایگاه فکری و علمی
قدرت سیاسی مهم در برابر امپراتوریها
تبدیل شد.
دوران اوج شکوفایی
اوج قدرت میلتوس در قرنهای ششم و پنجم پیش از میلاد بود. در این دوره، جمعیت شهر به بیش از ۹۰ هزار نفر میرسید که برای آن زمان رقم بسیار بزرگی محسوب میشود.
میلتوس:
دارای ناوگان دریایی قدرتمند
روابط تجاری گسترده با یونان، مصر و آناتولی
و یکی از ثروتمندترین شهرهای جهان باستان
بود.
سقوط و ویرانی
در سال ۴۹۴ پیش از میلاد، در جریان جنگهای یونانیان با امپراتوری هخامنشی، شهر میلتوس توسط سپاه ایران شکست خورد و تا حد زیادی ویران شد.
اگرچه بعدها توسط اسکندر مقدونی بازسازی شد، اما هرگز به شکوه گذشته خود بازنگشت.
زادگاه فلسفه و علم
نقطهای که میلتوس را از سایر شهرهای باستانی متمایز میکند، نقش آن در تولد فلسفه و علم است.
سه نفر از بزرگترین متفکران تاریخ بشر از میلتوس برخاستهاند:
1. تالس (Thales)
تالس را بسیاری اولین فیلسوف تاریخ غرب میدانند.
او اولین کسی بود که سعی کرد پدیدههای طبیعی را نه با اسطوره، بلکه با عقل و مشاهده توضیح دهد.
او گفته بود:
«منشأ همه چیز آب است.»
همین جمله ساده، پایه تفکر علمی را بنا گذاشت.
2. آناکسیماندر
شاگرد تالس، یکی از اولین کسانی بود که درباره کیهان، زمین و آسمان نظریهپردازی کرد.
اولین نقشه جهان نیز به او نسبت داده میشود.
3. آناکسیمنس
او در ادامه راه استادانش، عنصر اصلی جهان را هوا میدانست و یکی از پایهگذاران فلسفه طبیعت بود.
به زبان سادهتر:
اگر فلسفه غرب را یک درخت بدانیم، ریشههایش از خاک میلتوس بیرون آمده.
جاذبههای دیدنی شهر باستانی میلتوس
در تورهای فرهنگی شباویز پرواز بازدید از میلتوس فقط دیدن خرابهها نیست؛ بلکه یک سفر ذهنی در دل زمان است.
1. تئاتر بزرگ میلتوس
یکی از باشکوهترین بناهای این شهر، تئاتر عظیم آن است.
ویژگیها:
ظرفیت حدود ۱۵ الی ۲۰ هزار نفر
یکی از بزرگترین تئاترهای دنیای باستان
ساخته شده در دامنه تپه با منظرهای وسیع
در دوره رومیها توسعه داده شده است
در این تئاتر:
نمایشهای یونانی اجرا میشد
سخنرانیهای عمومی برگزار میگردید
مراسم مذهبی انجام میشد
وقتی بالای سکو میایستی، میتوانی عظمت تمدنی را حس کنی که هزاران سال پیش در اینجا نفس میکشید.
2. دروازه بازار (Market Gate)
یکی از زیباترین سازههای میلتوس، دروازه باشکوه بازار است که بعداً به موزه برلین منتقل شد.
این ورودی عظیم، نشانه شکوه اقتصادی شهر در دوران رومی است و نشان میدهد که میلتوس فقط شهری فلسفی نبوده، بلکه قدرت اقتصادی بزرگی هم داشته است.
3. آگوراهای شمالی و جنوبی
میلتوس دو آگورای بزرگ داشته:
آگورای شمالی
آگورای جنوبی
که محل تجمع مردم، خرید و فروش، بحثهای سیاسی و اجتماعی بودهاند.
در اطراف این میدانها:
مغازهها
سالنهای عمومی
بناهای اداری
قرار داشته است.
4. معبد آپولون
در نزدیکی میلتوس، معبد بزرگ آپولون در دیدیما (Didyma) قرار دارد که یکی از مهمترین مراکز مذهبی جهان باستان بوده است.
مردم از سراسر جهان قدیم برای گرفتن پیشگویی و دعا به این مکان میآمدند.
زندگی روزمره در میلتوس
بر اساس شواهد تاریخی، مردم میلتوس زندگی بسیار پویا و فعالی داشتند:
بازرگانان دریایی
فیلسوفان و دانشمندان
صنعتگران
هنرمندان
کشاورزان در اطراف شهر
ساختار اجتماعی شهر نسبت به زمان خود بسیار پیشرفته بود و طبقات مختلف جامعه در کنار یکدیگر زندگی میکردند.
چرا بازدید از میلتوس مهم است؟
دیدن میلتوس فقط دیدن یک شهر خرابشده نیست.
بلکه:
لمس تاریخ تولد تفکر علمی
درک روند شکلگیری تمدن غرب
آشنایی با یکی از مهمترین بنادر جهان باستان
تجربه یکی از کاملترین شهرهای کلاسیک
است.
میلتوس برای کسانی جذاب است که دوست ندارند سفرشان فقط در حد خرید و تفریح بماند.
میلتوس در تورهای شباویز پرواز
شباویز پرواز به عنوان یکی از مجریان تخصصی تورهای ترکیه، میلتوس را در کنار شهرهایی مثل افسوس، پرینه و دیدیما در پکیجهای فرهنگی خود قرار داده است.
مزایای بازدید با شباویز پرواز:
همراهی لیدر متخصص تاریخ
برنامهریزی حرفهای
بازدید ترکیبی از چند شهر باستانی
صرفهجویی در هزینه و زمان
تجربه عمیقتر و هدفمندتر
سفر به میلتوس بدون راهنما، فقط بازدید از سنگ است.
اما با شباویز پرواز، شما در واقع وارد یک کلاس زنده تاریخ میشوید.
بهترین زمان بازدید از میلتوس
بهترین فصل برای بازدید:
بهار (اسفند تا خرداد)
پاییز (شهریور تا آبان)
در این بازه هوا معتدل است و بازدید در فضای باز راحتتر انجام میشود.
در تابستان به دلیل گرمای شدید، بهتر است صبح زود یا نزدیک غروب بازدید انجام شود.
میلتوس؛ شهری که هنوز زنده است
با اینکه هزاران سال از سقوط میلتوس گذشته، اما روح آن هنوز در بین ستونهای شکسته، دیوارهای سنگی و خیابانهای خاموش جریان دارد.
وقتی در آن قدم میزنی، به وضوح حس میکنی که اینجا فقط یک مکان تاریخی نیست، بلکه بخشی از حافظه تمدن بشر است.
جمعبندی: چرا میلتوس را باید دید؟
اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم:
میلتوس جایی است که انسان یاد گرفت فکر کند.
شهری که اولین جرقههای علم، فلسفه و عقلانیت در آن زده شد.
شهری که تاریخ را فقط روایت نمیکند، بلکه به تو یاد میدهد.
و اگر این تجربه را در قالب یک سفر حرفهای، کامل و هدفمند میخواهی، تورهای فرهنگی شباویز پرواز بهترین انتخاب برای کشف میلتوس و دیگر شهرهای باستانی ترکیه هستند.
